İran İhtilal Muhafızları Ordusu, 31 Temmuz’da sabaha karşı yaptığı açıklamada, yeni İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yemin merasimine katılmak için Tahran’da bulunan Heniyye’nin kaldığı konutuna hücum düzenlendiğini duyurdu..

Suikastın akabinde çok sayıda ülke reaksiyon bildirisi yayımlarken, birçok Batılı ülkenin bu hususta sessiz kalması da dikkati çekti.

Heniyye’nin suikasta uğramasının akabinde ülkelerden gelen reaksiyon iletileri şu biçimde;

Türkiye

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, toplumsal medya hesabından suikasta ait yaptığı açıklamada, “Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’ye yönelik Tahran’da gerçekleştirilen kalleş suikastı şiddetle kınıyor ve lanetliyorum.” ifadesini kullandı.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, X toplumsal medya hesabında yaptığı paylaşımda, Hamas Siyasi Büro Başkanı Heniyye’ye İran’da suikast düzenlendiğini derin bir hüzünle öğrendiğini belirtti.

Heniyye’nin, hayatını Filistin davasına, Filistin’e barış ve huzur gelmesine adadığını kaydeden Fidan, ateşkes sağlanması için son periyotta harcadığı gayretin şahidi olduklarını vurguladı.

Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada da Heniyye’nin Tahran’da gerçekleştirilen alçakça bir suikast sonucu katledilmesinin lanetlediği belirtilerek “Kendi vatanlarında, kendi devletlerinin çatısı altında huzur içinde yaşayabilmek için Heniyye üzere yüz binlerce şehit veren Filistin halkına başsağlığı diliyoruz. Bu hücum, tıpkı vakitte Gazze’deki savaşı bölgesel boyuta yayma amacı taşımaktadır. Memleketler arası toplum İsrail’i durdurmak için harekete geçmediği takdirde, bölgemiz çok daha büyük çatışmalarla karşı karşıya kalacaktır. Türkiye, Filistin halkının haklı davasını desteklemeyi sürdürecektir.” ifadesi kullanıldı.

İran

İran lideri Ayetullah Ali Hamaney, yaptığı yazılı açıklamada, suikastın İran’da gerçekleşmesinden ötürü kendilerini sorumlu gördüklerini kaydederek “Suçlu ve terörist Siyonist rejim, bedelli konuğumuzu konutumuzda şehit ederek bizleri üzdü lakin tıpkı vakitte kendisine ağır bir ceza da hazırladı.” değerlendirmesinde bulundu.

Hamaney, “İran topraklarında şehit edilen Heniyye’nin kanının intikamını almayı görevimiz kabul ediyoruz.” tabirini kullandı.

İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, X toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, “İran, Kudüs Şehidi İsmail Heniyye’nin yasını tutuyor.” tabirine yer verdi.

Heniyye’yi “Filistin direnişinin gözü pek yoldaşı” olarak isimlendiren Pezeşkiyan, “İki onurlu millet olan İran ve Filistin ortasındaki bağ eskisinden güçlü olacak. Mazlumların direnişi her zamankinden daha kuvvetli formda savunulacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.

Filistin

Filistin resmi ajansı WAFA’da yer alan haberde, Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın, eski Başbakan Heniyye için bugünü yas ilan ederek bayrakların yarıya indirilmesini istediği belirtildi.

Filistin hükümetinden yapılan açıklamada da “Eski Başbakan ve vatansever önder Heniyye’ye yönelik haince suikastı kınıyoruz.” sözü kullanıldı.

Rusya

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in Orta Doğu ve Afrika Ülkeleri Özel Temsilcisi Mihail Bogdanov, Rus RİA haber ajansına yaptığı açıklamada, Heniyye’nin suikasta uğramasına reaksiyon göstererek “Bu mutlaka kabul edilemez bir siyasi suikasttır ve tansiyonun daha da tırmanmasına yol açacaktır.” dedi.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, suikasta ait gazetecilere yaptığı açıklamada, bu cins hareketlerin bölgede barışı tesis etme teşebbüslerine karşı olduğuna işaret ederek bunun, zati gergin olan durumu değerli ölçüde istikrarsızlaştırabileceğine inandıklarını vurguladı.

Peskov, “Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’nin ölümüne yol açan saldırıyı şiddetle kınıyoruz.” tabirini kullandı.

Rusya Federasyonu Müslümanları Dini Yönetimi ve Rusya Müftüler Konseyi Başkanı Ravil Gaynutdin, yaptığı açıklamada, Heniyye’ye yapılan suikastı “Filistin halkının çıkarlarına ve geleceğine saldırı” olarak nitelendirdi.

Çin

Afganistan

Afganistan süreksiz hükümeti Sözcüsü Zabihullah Mücahid, mevzuyla ilgili basına yaptığı açıklamada, “Dün gece Tahran’da düzenlenen bir taarruzda öldürülen Filistin İslami Direniş Hareketi (Hamas) siyasi başkanı Dr. İsmail Heniyye’nin şehadet haberini derin kederle öğrendik.” tabirini kullandı.

Katar

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, resmi X hesabından, Heniyye’nin suikasta uğramasının akabinde İsrail’in, Gazze’de ateşkes ve esir takası görüşmelerine yönelik yaklaşımıyla ilgili, “Görüşmeler devam ederken siyasi suikastların ve Gazze’de sivilleri amaç alan taarruzların devam etmesi bizi şu soruyu sormaya yöneltiyor: Bir taraf karşı taraftaki müzakereciyi suikastla öldürürken arabuluculuk nasıl başarılı olabilir?” sözlerine yer verdi.

Katar Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Heniyye’ye düzenlenen suikastın “en güçlü” tabirlerle kınandığı ve bunun “iğrenç bir cürüm, tehlikeli bir biçimde gerginliğin tırmandırılması ve milletlerarası hukukun, insancıl hukukun açıkça ihlali” olarak görüldüğü belirtildi.

Açıklamada, “Bu suikast ve İsrail’in Gazze’deki sivilleri maksat almaya devam eden pervasız davranışı, bölgenin bir kaos döngüsüne sürüklenmesine yol açacak ve barış bahtını baltalayacaktır.” sözlerine yer verildi.

ABD

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Singapur ziyareti sırasında Gazze’deki duruma ve ateşkesin değerine ait Channel News Asia’ya verdiği mülakatta, Heniyye suikastının Gazze’deki sürece tesirinin ne olacağı sorusuna, “Bu bizim bilgimizin ve dahlimizin olmadığı bir durum. O nedenle varsayımda bulunmak çok güç. Uzun yıllar boyunca bir olayın diğer bir olay üzerindeki tesiri hakkında asla kestirimde bulunmamayı öğrendim.” halinde yanıt verdi.

ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Filipinler’e yaptığı ziyaret sırasında medya mensuplarıyla yaptığı toplantıda, Heniyye’nin İran’da suikasta uğraması konusunda medyaya yansıyanlar dışında rastgele bir bilgisinin olmadığını söyledi.

Yemen’deki Husiler

Yemen’deki İran takviyeli Husilerin Siyasi Ofis Ofisinden yapılan açıklamada, suikastın milletlerarası tüm hukuk ve mutabakatların açık bir ihlali olduğuna işaret edilerek, “Heniyye suikastı, sonu aşan büyük bir tansiyondur.” denildi.

Pakistan

Pakistan Dışişleri Bakanlığından, Heniyye’nin suikasta uğramasına ait yapılan açıklamada, İslamabad’ın, münasebeti ne olursa olsun, yargısız infazlar ve bölge dışı cinayetler de dahil olmak üzere terörün her türlü biçimini ve tezahürünü kınadığı belirtildi.

Pakistan’ın, İsrail’in “bölgede artan maceracılığını” önemli bir tasa ile izlediğine işaret edilen açıklamada, “İsrail’in son aksiyonları aslında istikrarsız olan bölgede tehlikeli bir tırmanış teşkil etmekte ve barış uğraşlarını baltalamaktadır.” tabirleri kullanıldı.

Malezya

Malezya Başbakanı Enver İbrahim, X toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Heniyye’nin suikastını şiddetle kınayarak suikastı “en iğrenç cinsten bir cinayet” olarak niteledi.

Malezya Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, “Filistin idaresi ve halkına en derin taziyelerimizi ve başsağlığı dileklerimizi iletiyoruz.” tabiri kullanılarak, Heniyye’nin Tahran’da suikasta uğraması şiddetle kınandı.

Irak

Irak, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’ye Tahran’da düzenlenen suikastı kınadı ve bunun bölgedeki güvenlik ve istikrara yönelik tehdit olduğunu bildirdi.

Dışişleri Bakanlığı açıklamasında, “Irak Cumhuriyeti hükümeti, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’nin İran’ın başşehri Tahran’daki ikametgahına düzenlenen hain suikast saldırısını şiddetle kınıyor. Irak Cumhuriyeti olarak, bu saldırgan operasyonun milletlerarası kanunların açık bir ihlali ve bölgedeki güvenlik ve istikrara yönelik bir tehdit olduğunu söz ediyoruz.” sözleri kullanıldı.

Ürdün

Ürdün Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, “Ürdün, İsrail’in Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniyye’ye düzenlediği suikastı en güçlü tabirlerle kınıyor.” sözü kullanılarak, suikastın “uluslararası hukukun ihlali, bölgede daha fazla gerginlik ve kaosa yol açacak tırmandırıcı bir suç” olduğu nitelendirmesi yapıldı.

İtalya

İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, Heniyye’nin suikasta uğramasını “endişe verici” olarak nitelendirerek “Gerilimin tırmanmasını önlemek için çalışıyoruz.” dedi.

Libya

Libya Devlet Yüksek Kurulunun toplumsal medya hesabından paylaşılan taziye iletisinde, İslam ümmeti, Filistin halkı ve Hamas’a başsağlığı dileğinde bulunularak “Libya Devlet Yüksek Kurulu, Filistin İslami Direniş Hareketi Hamas’ın Siyasi Büro Başkanı büyük mücahit İsmail Heniyye’nin şehadeti nedeniyle başsağlığı diliyor.” ifadesine yer verdi.

Lübnan

Lübnan resmi ajansı NNA’nın geçtiği habere nazaran, Lübnan Başbakanı Necib Mikati, Hükümet Sarayı’nda olağanüstü bakanlar kurulu toplantısı öncesi yaptığı açıklamada, Hamas lideri Heniyye’ye yönelik suikastı kınadığını tabir etti.

Mikati, “Bu hareketin global telaş çemberini genişleteceği ve bölgede tehlike arz edeceğini görüyoruz.” dedi.

Lübnan Hizbullahı da resmi Telegram hesabı üzerinden Heniyye’nin Tahran’da suikasta uğramasına ait açıklama yaptı.

“Büyük ve samimi önder Heniyye’nin vefatı nedeniyle büyük ıstırap duyulduğu” tabirine yer verilen açıklamada, başta Hamas olmak üzere tüm Filistinlilere başsağlığı dileklerinde bulunuldu.

Mısır

Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, İsrail’in “tehlikeli tansiyonu tırmandırması” kınandı ve suikast siyasetleri ile ülkelerin egemenliğinin ihlallerinin sonuçları konusunda ikazda bulundu.

Tehlikeli tırmanışın bölgede önemli güvenlik sonuçlarına yol açacak çatışmaları tetikleyebileceği ihtarında bulunulan açıklamada, suikast siyasetleri ve ülkelerin egemenliğini ihlal etmenin bölgesel çatışmalara sebep olabileceğine dikkat çekildi.

Endonezya

Endonezya Dışişleri Bakanlığının X hesabından yapılan açıklamada, suikastın “kınandığı” kaydedilerek “Bu, bölgedeki çatışmaları tırmandırabilecek ve süren müzakereleri rayından çıkarabilecek provokatif bir aksiyondur.” sözü kullanıldı.

Sri Lanka

Sri Lanka basınında yer alan haberlere göre, Devlet Başkanı Ranil Wickremesinghe yaptığı açıklamada, suikastı kınadığını bildirdi. Wickremesinghe, “uluslararası hukuka bağlı kalmanın ve ulusal egemenliğe hürmet göstermenin” önemini vurguladı.

Avustralya

Avustralya Savunma Bakanı Richard Marles, basın açıklamasında, Orta Doğu’daki “felaketin” sona erdiğini görmeyi istediklerini söyleyerek, “Orta Doğu’da yaşananların tırmanmasını katiyetle istemiyoruz zira bunun sonuçları çok ağır olacaktır.” diye konuştu.

Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)